برآورد هتروزیس و ترکیب پذیری در ذرت به روش تلاقی های دای آلل

از تلاقی های دای آلل کامل بین10 اینبرد لاین ذرت برای برآورد پارامترهای ژنتیکی عملکرد، برخی از اجزاء عملکرد و چند صفت دیگر استفاده شد. دورگ های اصلی و تلاقی های متقابل آنها ، در سال زراعی 1381 در یک طرح آماری لاتیس در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات در سطح احتمال 1 در صد معنی دار بود. لذا با استفاده از مدل 1 روش 3 گریفینگ، اثر ژنوتیپ ها به اثرات ترکیب پذیری عمومی وخصوصی و نیز تلاقی های متقابل تفکیک گردید. واریانس های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی و نیز اثرتلاقی های متقابل برای کلیه صفات در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. بر اساس پیشنهاد بیکر (1978) از نسبت برای تعیین اهمیت نسبی اثرات افزایشی و غیرافزایشی ژن ها استفاده شد. این نسبت نشان داد که برای کلیه صفات مورد بررسی نقش اثر افزایشی ژن ها، بیشتر از اثر غیرافزایشی ژن ها می باشد. اثر ترکیب پذیری عمومی در اغلب والدها برای کلیه صفات معنی دار بود. اثرات ترکیب پذیری خصوصی دورگ ها بجز برای صفات عملکرد دانه و ارتفاع گیاه که در بیش از نیمی از دورگ ها معنی دار بود، در بقیه صفات برای تعداد کمی از دورگ ها معنی دارگردید. تقریباً بیش از 50 درصد از دورگ ها در ارتباط با صفات مورد بررسی نسبت به والد برترشان هتروزیس نشان دادند. بیشترین مقدار متوسط هتروزیس برای عملکرد دانه وکمترین آن برای تعداد ردیف دانه به دست آمد . صفت تعداد روز ازکاشت تا ظهور 50 در صد ازگل های تاجی هتروزیس منفی نشان داد. گرچه کلیه صفات از توارث پذیری عمومی بالائی برخوردار بودند (85/0تا 95/0)، ولی توارث پذیری خصوصی آنها نسبتاً پائین و کمترین آن مربوط به تعداد ردیف دانه و پس از آن عملکرد دانه (به ترتیب 23/0و38/0) بود. بیشترین توارث پذیری خصوصی برای صفت تعداد روز ازکاشت تا رسیدگی و به مقدار 74/0 به دست آمد.